ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာနိုင္ငံေတာ္ အတြင္း ကခ်င္ လူမ်ိဳးတို႔ ေနထိုင္ရာ အခ်က္အျခာေဒသမွာ ခ်င္းတြင္းျမစ္ဖ်ားႏွင့္ ဧရာဝတီျမစ္ဖ်ားတို႔ ျဖတ္သန္း စီးဆင္းရာ ေဒသတဝိုက္ ျဖစ္သည္။ ေျမာက္လတၱီက်ဳ ၂၃° ၃၇' ႏွင့္ ၂၈°၂၅' အၾကား ၊ အေရွ႕ေလာင္ဂ်ီက်ဳ ၉၆°ႏွင့္ ၉၈°၄၇' ၾကားျဖစ္ေသာ အာသံျပည္ အေရွ႕ေျမာက္ပိုင္းႏွင့္ ျမန္မာနိုင္ငံ ေျမာက္ပိုင္း တ႐ုတ္ - ျမန္မာ နယ္စပ္အလြန္ ေဒသမ်ားတြင္ ပ်ံ႕ႏွံ ေနထိုင္ၾကသည္။ ၁၉၃၁ ျမန္မာနိုင္ငံ သန္းေခါင္စာရင္းအရ ကခ်င္လူမ်ိဳး ဦးေရမွာ ၁၅၃၀၀ဝ ေက်ာ္ ရွိသည္။ ထိုအေရအတြက္တြင္ သန္းေခါင္စာရင္း မေကာက္ယူနိုင္ခဲ့ေသာ ေဒသမ်ားလည္း ရွိခဲ့သည္။
ကခ်င္ရိုးရာ၀တ္စံု
| |
| အမ်ားစုေနထိုင္သည့္ေနရာ | |
|---|---|
| ျမန္မာႏိုင္ငံ၊ယူနယ္ျပည္နယ္ | |
 ျမန္မာ | တစ္သန္း (ကခ်င္ျပည္နယ္:540,763) |
 တရုတ္ျပည္ | 147,828 |
| ဘာသာစကား | |
| ကခ်င္, Zaiwa, Maru, Lashi, and Azi | |
| ကိုးကြယ္မႈ႕ | |
| ခရစ္ယာန္ဘာသာ၊ဗုဒၶဘာသာ, Anim | |
ကခ်င္ အုပ္စုကြဲမ်ား
ဂ်င္းေဖာဆိုေသာ စကားမွာ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ကခ်င္မ်ားကို ေခၚေဝၚေသာ္လည္း ေဒသအလိုက္ဆိုလၽွင္ ေတာင္ဘက္ ေအာက္ဘက္တြင္ ေနထိုင္ၾကေသာ ကခ်င္မ်ားကို ဂ်င္းေဖာဟု ေခၚ၍ အထက္ဘက္ (ျမစ္ဖ်ားဘက္) တြင္ ေနထိုင္ေသာ ကခ်င္မ်ားကို “ ခခု ” ဟု ေခၚၾကသည္။ ခခု ဟူေသာ ကခ်င္စကားမွာ ျမစ္ဖ်ားဟု အဓိပၸါယ္ ရေလသည္။ ကခ်င္လူမ်ိဳးတို႔၏ အစဥ္အလာအားျဖင့္ သူတို႔သည္ “ ဝခ်က္ဝ ” ဆိုေသာ ေရွးဦး ဖခင္ႀကီးမွ ဆင္းသက္ ေပါက္ဖြားလာၾကသည္ဟု ယုံၾကည္ၾကသည္။ ဖခင္ႀကီး ဝခ်က္ဝမွာ သားငါးဦးရွိရာ ထိုသားငါးဦးမွ ႀကီးစဥ္ငယ္လိုက္ ထင္ရွားေသာ လူမ်ိဳး အုပ္စုႀကီး (၅) ခု ျဖစ္ေပၚလာသည္ဟု အဆိုရွိသည္။ ထိုသူတို႔မွာ
မရစ္
လေထာ္
လဖိုင္
အင္ခြမ္ ႏွင့္
မရမ္ တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။ အစ္ကို အႀကီးဆုံးမွ ေပါက္ဖြား ဆင္းသက္လာၾကေသာ မရစ္အုပ္စုမွာ ၎တို႔ လူမ်ိဳးစုထဲတြင္ ဝါအရင့္ဆုံး ျဖစ္၍ လဖိုင္အုပ္စုမွာ အင္အား အႀကီးဆုံး ျဖစ္သည္။ ဤလူမ်ိဳးအုပ္စု (၅) စုတို႔သည္ ေရွးယခင္အခါက လူမ်ိဳးခ်င္း ေရာယွက္ကာ အတူတကြ ေနထိုင္ေလ့ ရွိခဲ့ၾကသည္။ အဆိုပါ အုပ္စုႀကီး (၅) ခုအျပင္ ဖခင္ႀကီး ဝခ်က္ဝ၏ ညီငယ္(၇) ဦးမွ ဆင္းသက္ ေပါက္ဖြားလာၾကသည္ဆိုေသာ အျခား လူမ်ိဳးအုပ္စု (၁၅) လည္း ရွိေသးေသာ္လည္း ထင္ရွားျခင္း မရွိၾကေခ်။
ကခ်င္တို႔၏ မူလဇစ္ျမစ္
ကခ်င္လူမ်ိဳးတို႔မွာ တိဗက္ - ျမန္မာ အႏြယ္ဝင္မ်ား ျဖစ္ၾက၍ ျမန္မာလူမ်ိဳးတို႔ႏွင့္ ဘိုးစဥ္ ေဘာင္ဆက္မွစ၍ မ်ိဳးရိုး တစ္ခုတည္း ဆင္းသက္လာခဲ့ၾကသူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ သူတို႔၏ မူရင္းေဒသမွာ မဂၽြိဳင္းရွင္ဂရဘုံ ျဖစ္သည္ဟု မိရိုးဖလာ မွတ္သားထားၾကသည္။ ထိုစကား၏ အဓိပၸါယ္မွာ သဘာဝအားျဖင့္ ျပန႔္ျပဴးေနေသာ ေတာင္ထိပ္ျဖစ္သည္။ ဤျပန႔္ျပဴးေနေသာ ေတာင္ထိပ္မွာ တိဗက္ျပည္ အေရွ႕ဘက္ႏွင့္ စီခၽြန္နယ္(မၾကာမွီက ငလ်င္အျပင္းအထန္လွုပ္ခဲ့သည့္ေဒသ) အၾကားရွိ ကုန္းျမင့္ေဒသပင္ ျဖစ္ဟန္တူေပသည္။
ေရႊ႕ေျပာင္းေနထိုင္လာပုံ
ကခ်င္မ်ိဳးႏြယ္တို႔သည္ တိဗက္တိုဘားမန္း(တိဗက္ျမန္မာ)အႏြယ္ဝင္မ်ားအနက္ ျမန္မာနိုင္ငံ နယ္နိမိတ္အတြင္းသို႔ ေနာက္အက်ဆုံး ဝင္ေရာက္လာသည့္ လူမ်ိဳးစုျဖစ္သည္ဟုခန႔္မွန္းရသည္။ ထိုသို႔ဝင္ေရာက္ရာတြင္ ျမန္မာအမ်ားစုကဲ့သို႔ အေရွ႕ဖက္ ရွမ္းျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္း ႏွင့္ အေနာက္ဖက္ စစ္ကိုင္းတိုင္း အေနာက္ဖက္ ေဒသမ်ားမွ ဝင္ေရာက္လာျခင္းမ်ိဳး မဟုတ္ပဲ ေျမာက္ဖက္စူစူးမွ ဝင္ေရာက္လာသည္ဟုဆိုၾကပါသည္။ ထိုေဒသမွာ ေတာေတာင္ထူထပ္သည့္အတြက္ အုပ္စုမ်ားအၾကား အခ်င္းခ်င္း ဆက္သြယ္မွု နည္းပါးခဲ့ၾကသည့္အတြက္ လူမ်ိဳးစုမ်ား၊ ဘာသာအယူအဆမ်ား ႏွင့္ ယဥ္ေက်းမွုဆိုင္ရာမ်ား ပါ အနည္းႏွင့္အမ်ား ဆိုသလိုကြဲျပားခဲ့ၾကရပါသည္။ ကခ်င္မ်ိဳးႏြယ္စုမ်ားအတြင္း လူဦးေရအမ်ားဆုံးမွာ ဂ်ိန္ေဖာ္ ျဖစ္သည္။ ေတာင္ဘက္ ေဒသမ်ားသို႔ ေရႊ႕ေျပာင္းလာၾကရာတြင္ ကခ်င္တို႔သည္ တ႐ုတ္ ၊ ျမန္မာ ၊ တိဗက္ႏွင့္ အာသံျပည္တို႔၏ နယ္စပ္မ်ား ဆုံရာ ေတာေတာင္ ထူထပ္လွေသာ ေဒသတဝိုက္သို႔ ေရာက္ရွိလာၿပီးေနာက္ ထိုေဒသမွ အခြင့္သာလၽွင္သာသည့္အေလၽွာက္ေတာင္ဘက္ ျမန္မာနိုင္ငံအတြင္းသို႔ တျဖည္းျဖည္း ေရႊ႕ေျပာင္းလာခဲ့ၾကဟန္တူသည္။ ျမန္မာနိုင္ငံအတြင္းသို႔ ဝင္ေရာက္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ႀတိဂံနယ္ေၿမ (ေမခႏွင့္ ေမလိခ ျမစ္ႏွစ္သြယ္ စပ္ၾကားရွိ သုံးေထာင့္ေဒသ) သို႔ ေရာက္ေသာအခါတြင္ ေရွ႕သို႔ ဆက္လက္ ေရႊ႕ေျပာင္းျခင္း မျပဳပဲ ကာလအတန္ၾကာ အေျခစိုက္ခဲ့ၾကဟန္တူသည္။ ျမန္မာနိုင္ငံအတြင္းသို႔ ေရာက္ရွိၿပီးေနာက္ ေတာင္တန္းမ်ားတေလၽွာက္ ေတာင္ဘက္ ဆြမ္ပရာဘြမ္သို႔ ၊ ဆြမ္ပရာဘြမ္မွသည္ ေတာင္ဘက္ ေတာင္ရိုးအတိုင္း၎ ၊ အေနာက္ေတာင္ဘက္ ဒ႐ုခ်က္သို႔၎ ၊ ထပ္မံခြဲသြားသည့္ လမ္းတစ္သြယ္ ၊ ႀတိဂံနယ္အတြင္းရွိ ေတာင္တန္းအတိုင္း ဆက္လာ၍ ေမချမစ္ရိုးတစ္ေလၽွာက္ ေတာင္ဘက္သို႔ ဆင္းလာသည့္ လမ္းတစ္သြယ္ ဤသို႔ လမ္းႏွစ္သြယ္ ကြဲျပားကာ ေရႊ႕ေျပာင္း ပ်ံ႕ႏွံ့ခဲ့ၾကသည္ဟု ယူဆၾကေလသည္။
အမည္
ကခ်င္ဟူေသာ ေဝါဟာရမွာ အမွန္စင္စစ္ ျမန္မာတို႔ေခၚေသာ ေဝါဟာရသာ ျဖစ္သည္။ ကခ်င္လူမ်ိဳးတို႔၏ ေဝါဟာရ မဟုတ္ေခ်။ ကခ်င္လူမ်ိဳးမ်ားသည္ မိမိတို႔ကိုယ္ မိမိ “ ဂ်င္းေဖာလူမ်ိဳး ” ဟုသာ ေခၚေဝၚၾကသည္။ လူတစ္ေယာက္ ဟု အဓိပၸါယ္ ရွိသည္။ တ႐ုတ္တို႔ကမူ ကခ်င္တို႔ကို “ ေယဂ်င္ ” ဟု ေခၚၾကသည္။ အဓိပၸါယ္မွာ “ လူရိုင္း ” ဟု ရရွိသည္။ ယဥ္ေက်းေသာ ေနာက္ထပ္ တ႐ုတ္တို႔၏ အေခၚအေဝၚတစ္ခုမွာ “ ရွန္ထို ” ဟု ျဖစ္သည္။ ေတာင္ထိပ္သား ဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။ အလြန္ေရွးက်ေသာ ျမန္မာ ေက်ာက္စာမ်ားတြင္ ကခ်င္ ဆိုေသာစကား သုံးႏွုန္းထားသည္ကို မေတြ႕ရေပ။ သကၠရာဇ္ (၈၀၄) ခုတြင္ ေရးထိုးေသာ ေညာင္ဦး ေရႊစည္းခုံ ဥညံနဝ ေက်ာက္စာတြင္ “ကျခင္” ဟု ေရးထိုးထားသည္ကို ပထမဦးဆုံး ေတြ႕ရွိရသည္။
ဓေလ့ထုံးစံမ်ား
ကခ်င္လူမ်ိဳးတို႔သည္ အစဥ္အလာအားျဖင့္ နတ္ကိုးကြယ္ေသာ လူမ်ိဳးမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ေက်းရြာမ်ားတြင္ ဒုမ္ခဆိုေသာ နတ္ဆရာမွာ အထူးအေရးပါ အရာေရာက္ေသာ ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္သည္။ မဂၤလာေဆာင္ေသာ အခါတြင္၎ ၊ တစ္စုံတစ္ေယာက္ ေသဆုံး၍ သၿဂႋဳဟ္မည့္အခါတြင္၎ ဒုမ္ခ နတ္ဆရာက ညႊန္ျပေရွ႕ေဆာင္ရသည္။
ေက်းရြာတိုင္း ေက်းရြာတိုင္းတြင္ ဆလိုင္း ဟုေခၚေသာ ေက်းရြာလူႀကီးမ်ား ရွိသည္။ ဆလိုင္းကို ေပါမွိုင္းဟု အေခၚမ်ားသည္။ ထိုသူတို႔သည္ မိမိေက်းရြာအတြင္း အမွုအခင္း ၊ သာေရးနာေရး ကိစၥမ်ား၌ ဦးေဆာင္ၾကေလသည္။ ဒူးဝါးဟုေခၚေသာ အႀကီးအကဲမ်ားမွာ ေက်းရြာေပါင္း (၂၀) မွ (၁၀၀) အထိ အသီးသီး အုပ္ခ်ဳပ္ၾကသည္။ ကိုလိုနီေခတ္တြင္ ေတာင္အုပ္ ဆိုသူမ်ားကိုလည္း ခန႔္ထားေလသည္။ ေတာင္အုပ္မွာ ဆလိုင္း ႏွင့္ ဒူးဝါးတို႔ ၾကားတြင္ ရွိေလသည္။ ေတာင္အုပ္၏ တာဝန္ဝတၱရားမွာ အုပ္ခ်ဳပ္မွုတြင္ ေျပျပစ္လြယ္ကူေစရန္ ေက်းရြာလူထုႏွင့္ ဒူးဝါးတို႔ကို ဆက္သြယ္ေပးရသူ ျဖစ္သည္။ ကခ်င္လူမ်ိဳးတို႔တြင္ မူရင္းစာေပ မရွိၾကေခ်။ ခရစ္ယာန္ သာသနာျပဳ ပုဂၢိဳလ္မ်ားက ေရာမအကၡရာမ်ားျဖင့္ ကခ်င္စာကို တီထြင္ေပးခဲ့ၾကသည္။ ကခ်င္လူမ်ိဳးတို႔သည္ မိမိတို႔ ဘာသာစကားျဖင့္ ေျပာ၍ မျဖစ္ေသာအေခၚအေဝၚမ်ားကို ျမန္မာစကားျဖင့္၎ ၊ ရွမ္းစကားျဖင့္၎ ေခၚေဝၚၾကသည္။
အဆိုအကႏွင့္ တူရိယာမ်ား
ကခ်င္လူမ်ိဳးမ်ားသည္ ကခုန္ျခင္း(ကခ်င္ အကကို... ကိုယ္ရည္ေသြးအကဟုလည္း ေခၚဆိုနိုင္ေပသည္။ ျပည္အက။ ၁၃၇။) ၊ သီဆိုျခင္းမ်ားတြင္ အထူး ဝါသနာထုံေသာ လူမ်ိဳးမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ မဂၤလာ ပြဲမ်ားတြင္၎ ၊ အသုဘၾကဳံသည့္ အခါတြင္၎ ၊ အျခားနတ္ပြဲမ်ားတြင္၎ အစုလိုက္ အျပဳံလိုက္ သီဆိုကခုန္ေလ့ ရွိၾကသည္။ တစ္ေယာက္တည္း ကခုန္ျခင္းကား နည္းပါးလွသည္။ ေယာက္်ားႏွင့္ မိန္းမ တြဲဖက္၍ ကၾကေသာ္လည္း တစ္ဦးကိုတစ္ဦး ကိုင္တြယ္ျခင္း မရွိၾကေခ်။ တစ္ဦးကိုတစ္ဦး သားေမြးယပ္ေတာင္မ်ားျဖင့္သာ ဆက္သြယ္ေလ့ ရွိၾကသည္။ ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားလွေသာ ပြဲေတာ္ႀကီး တစ္ခုမွာ “ မေနာပြဲ” ေခၚ နတ္ပူေဇာ္ပြဲႀကီးပင္ ျဖစ္သည္။ ကခ်င္လူမ်ိဳးတို႔သည္ မိရိုးဖလာအားျဖင့္ ေမာင္း ၊ လင္းကြင္း ၊ ဗုံရွည္ ႏွင့္ ပေလြတို႔ကို တီးမွုတ္ေလ့ရွိသည္။
ထင္ရွားေသာ ကခ်င္လူမ်ိဳးမ်ား
သမိုင္းဝင္ ပင္လုံစာခ်ဳပ္လက္မွတ္ေရးထိုးရာတြင္ ပါဝင္ခဲ့ေသာ ေခါင္းေဆာင္ ကခ်င္ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဝန္ႀကီး ဆမားဒူးဝါး ဆင္ဝါးေနာင္
သမိုင္းဝင္ ပင္လုံစာခ်ဳပ္လက္မွတ္ေရးထိုးရာတြင္ ပါဝင္ခဲ့ေသာ ေခါင္းေဆာင္ ကခ်င္ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဦးဒိန္ရတန္
မေနာပြဲ
အက်ယ္တဝင့္ ေဖာ္ျပထားေသာေဆာင္းပါး - မေနာပြဲ
မေနာပြဲေတာ္ကို ျမန္မာျပည္တြင္ မွီတင္းေနထိုင္သည့္ လူမ်ိဳးမ်ားစြာမွ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးျဖစ္သာ ကခ်င္လူမ်ိဳးမ်ား ႏွင့္ ယွဥ္တြဲသိရွိၾကသည္။ အဆိုပါ ပြဲေတာ္က်င္းထင္ရွားေသာ ပြဲေတာ္တစ္ခုျဖစ္သည္။ ပြဲေတာ္ကို ႏွစ္စဥ္ ဇန္နဝါရီလတြင္ ကခ်င္ျပည္နယ္ ပူတာအိုၿမိဳ႕ႏွင့္ ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕မ်ားတြင္ က်င္းပေလ့ရွိသည္။ ပြဲေတာ္က်င္းပရျခင္းရည္ရြယ္ခ်က္ (၃) ခုရွိသည္။ ႏွစ္သစ္ကူးအထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ က်င္းပျခင္း၊ တိုက္ပြဲမ်ားကိုေအာင္နိုင္ျခင္းႏွင့္ လူမ်ိဳးစုျပန္လည္ စည္းလုံးညီညြတ္ေရးအတြက္ က်င္းပျခင္းဟူ၍ ျဖစ္သည္။ မေနာပြဲေတာ္ကို က်ယ္ဝန္းေသာ ကြင္းျပင္အလယ္တြင္ မေနာတိုင္ေထာင္ထား၍က်င္းပသည္။ အဆိုပါ မေနာတိုင္ေထာင္ထားရာကြင္းလယ္သို႔ ရိုးရာဝတ္စုံမ်ား ဝတ္ဆင္ထားေသာ ကခ်င္အမ်ိဳးသားအမ်ိဳးသမီးတို႔သည္ မတ္တပ္ရပ္၍ လွည့္ပတ္ကခုန္ၾကသည့္ ေပ်ာ္ရႊင္ဖြယ္ရာ ပြဲေတာ္တစ္ခုျဖစ္ေပသည္။
ဘာသာအယူဝါဒႏွင့္ စာေပ
ဘာသာ
ကခ်င္မ်ိဳးႏြယ္စုအသီးသီးတြင္ ယခင္က(လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ ၁၀ဝေက်ာ္) ဘာသာစကားတို႔သာရွိခဲ့ၿပီး စာေပမွာမူမရွိခဲ့ေပ။ ကိုးကြယ္မွုဆိုင္ရာ အေနျဖင့္ ခရစ္ယာန္သာႆနာျပဳမ်ားမေရာက္မွီအခ်ိန္အထိ နတ္ကိုးျခင္းသည္သာ အဓိက ကိုးကြယ္မွုျဖစ္ခဲ့ၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ခရစ္ယာန္ဘာသာဝင္မ်ား ျဖစ္လာၾကသည့္တိုင္ မေနာတိုင္မွာ ထင္ရွားသည့္ ရိုးရာအမွတ္အသားအျဖစ္ က်န္ရွိေနဆဲျဖစ္သည္။
အယူဝါဒ
ကခ်င္လူမ်ိဳးမ်ား ေသလၽွင္ သူတို႔ သခၤ်ိဳင္း ပတ္ပတ္လည္တြင္ က်ဳံးသဖြယ္ ေျမာင္းမ်ား တူးထားၿပီးလၽွင္ သခၤ်ိဳင္းေပၚတြင္ ခိုင္ခန႔္ေသာ တင္းကုတ္မ်ား ေဆာက္လုပ္ကာ အမိုးမိုး၍ ထားတတ္ၾကသည္။ သူတို႔ေသၿပီးေနာက္ ဝိညာဥ္မ်ားမွာ ေရွးအဘိုးအဘြားမ်ား၏ ဝိညာဥ္မ်ား ရွိရာသို႔ သြားေရာက္ ပူးေပါင္းၾကသည္ဟု အယူရွိၾကသည္။ ကခ်င္တစ္ဦးေသလၽွင္ သူေန႔စဥ္ သုံးေလ့သုံးထရွိေသာ ဓါး၊ လွံ၊ ေသနတ္ႏွင့္ အဝတ္အစားမ်ားကို သူႏွင့္အတူ ျမႇုပ္ႏွံေလ့ရွိသည္။
စာေပ
ကခ်င္စာေပသည္လည္း အခ်ိဳ႕ေသာ တိုင္းရင္းသားစာေပတို႔နည္းတူပင္ (ဥပမာ ခ်င္းစာေပ) သာသနာျပဳေရာက္ရွိလာေသာ ဆရာႀကီးမ်ားက ရိုးရာအသံထြက္စနစ္ကိုေရးသားနိုင္ရန္ အဂၤလိပ္အကၡရာမ်ားအသုံးျပဳၿပီး တီထြင္ေဖၚထုတ္ေပးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ကခ်င္စာေပ ႏွစ္ရာျပည့္ပြဲကို မၾကာျမင့္မီက မႏၲေလးၿမိဳ႕တြင္စု႐ုံး၍ ကခ်င္ရိုးရာ မေနာအက ေထာင္ကာအကမ်ားပါဝင္ၿပီး ႀကီးက်ယ္စြာက်င္းပခဲ့သည္။
ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕တြင္ ေဒါက္တာ အိုရမ္ဟန္ဆင္း အားဂုဏ္ျပဳမွည့္ေခၚထားေသာ ဟန္ဆင္းပရက္စ္ အမည္ျဖင့္ပုံႏွိပ္တိုက္လည္းတည္ရွိသည္။
0 comments:
Post a Comment